Moda dünyasında hiçbir şey için geç değildir. Kariyeriniz 80 yaşında da başlayabilir, yeter ki hikayesi olan bir hayatınız olsun.İşte bunun en renkli örneği olan dünya moda tarihinin en ikonik isimlerinden biri de Iris Apfel.
Bu şaşırtıcı kadın 1921 yılında Queens New York’da doğdu. Ailenin tek çoçuğu olan Iris’in moda ve sanat karması hayatının ilk tohumları cam ustası babası ve Rus asıllı annesinin ise bir butiğinde atıldı. Iris önce New York üniversitesinde sanat tarihi okudu sonra Wisconsin Üniversitesi’nde sanat okudu. Gençlik yıllarında Women’s Wear Daily’de, iç mimar Elinor Johnson ile birlikte ve illustrator Robert Goodman ile çalıştı.1948 ‘de Carl Apfel ile evlendi. Çift evliliklerinin 2. Senesinde Old World Weavers’ı kurdular ve dünyayı dolaşarak en enteresan desenlere sahip kumaşları topladılar emekli olana kadar beraber çalıştılar. İris’in alameti farikası olan “desen harmonisi” işte bugünlerden geliyor. Bu çalışkan kadın yalnızca desenlerin arasında gezinmedi, 1950’den 1992 yılına kadar bir çok restorasyon projesinde yer aldı, bunların arasında Beyaz Saray için yaptığı projeler de vardı. Iris Barrel bu süreçte Truman, Einshower,Nixon, Kennedy gibi bir çok başkan için çalıştı.
94 yaşında olan Apfel, New York modasının ilham kaynaklarından biri; 2005 yılında New York Metropolitan Sanat Müzesi’nde Iris Apfel’in kıyafetlerinden ve tarzından oluşan Rare Bird adında bir sergi açıldı. Sergiye gösterilen büyük ilgi sonrasında gezici sergiler organize edildi. Iris Apfel bu sergiyle şu anki “Dünya modasına yön verenler” arasına girdi.
2006 yılında Ralp Lauren kıyafetlerinde kullandığı kumaşlar için Apfel’in kumaş tasarımcılığından esinlenmiştir. Mac, Iris Apfel renkleri koleksiyonu çıkarmıştır. Florida’da bulunan Museum of Lifestyle and Fashion History’de Apfel’in kıyafetlerinin, takılarının ve mobilyalarının sürekli sergileneceği bir galeri yapıldı. 2014 yılında Albert Maysles Iris Apfel belgeseli çekti.
Bill Cunningham New York belgeselinde New York’un ‘grande damme’’larında biri olarak Anna Wintour ile birlikte yer aldı. 94 yaşındaki Iris Apfel gibi belirgin bir tarz yaratabilen çok az kişi olmuştur. Kiminleri tarzını aşırı ve abartılı bulsa da özgün, taklit edilmesi zor ve ilham verici olduğu kesin. Dahi zihinlerin yaşı yoktur derler. İnce fiziği, etnik havalar taşıyan haute couture kıyafetleri, kırmızı ruju ve kocaman yuvarlak gözlükleri ile Rus kökenli Amerikan moda gurusu Iris Apfel Rusların dünya modasındaki şu sıralar popüler yerinin ilk adımlarını atmıştır.
Günümüz ünlülerinin doğru giyinemediğini düşünen Iris’e ikon olmasını sağlayan tasarım tutkusunun nasıl başladığı sorulduğunda şöyle cevap vermektedir: “ Küçük bir çocukken zarif annemin aksesuarlarını yüceltmesini izleyerek büyüdüm. Onun yaptığına sadece tasarımcılık demek yetmez adeta bir sihirbazdı, onun sihiri basit siyah bir elbiseyi büyülü aksesuarlarını kullanarak muhteşem bir kokteyl elbisesi haline getirmekti.Onun büyü malzemeleri çantaları, kemerleri, bilezikleri, boncukları ve daha bir sürü ıvır zıvırıydı. Zaman içerisinde onların değiştirme bir ruh hali yaratma ve üzerlerinde oldukları insanların özgün kişiliklerini yansıtma gücüne saygı duymayı öğrendim.” Bu fikir trendleri öngörmesini sağlayan tarzının temelini oluşturdu.
Iris cesur bir kadın ve her zaman insanları şaşırtmayı sevdi. Günlük rutinlerden hiçbir zaman hoşlanmadı ve her zaman insanları biraz olsun rahatsız etmeyi seçti. Moda sektöründeki insanlar tarafından haute couture bir kıyafeti pazardan aldığı bir parça kumaş ile kombinlemesi, abartılı büyük takıları, kürkleri, canlı renklerle bilindik desenleri yorumlaması gibi eksantrik tasarımlarıyla bilinen Iris bu akımın da öncülerinden oldu.
Apfel’in her kıyafetiyle ilgili olarak anlatacak bir hikayesi var, kendi kıyafetlerinin bir moda koleksiyonu olmadığını çünkü her kıyafeti satın aldığını söylüyor. “İflah olmaz bir romantiğim. Onları satın alıyorum çünkü hepsine ayrı ayrı aşık oluyorum. Hiç bir şeyi asla sadece değerli diye satın almadım. Gerçerli olan temel prensibim aşırılık. Görüntüm ya çok Baroktur ya da tamamen Zen arada kalan şeyler beni rahatsız ediyor”
Her gerçek moda ikonu gibi Apfel’in de tek cümlelik mottoları var. Bunların en iyilerinden biri “herkes gibi giyinmeyince herkes gibi düşünmek zorunda kalmıyorsun”
Tuba Ünsal
